اشنایی با انواع مالیات در ایران
آیا می‌دانستید همین الان حدود 224 هزار میلیارد تومان مالیات معوقه در کشور وجود دارد؟ مبلغی که تقریبا برابر با بودجه یکسال کشور است. بخشی از این مبلغ به فراریان مالیاتی برمی‌گردد که مالیاتشان را پرداخت نکرده‌اند. برای همین هم قوانین مالیات جدید مانند بررسی تراکنش دستگاه‌های کارتخوان و گرفتن مالیات از آنها راهی است برای برآورد درست و دقیق درآمدهای سالانه مشاغل تجاری مختلف.
اما بخش دیگری از مالیات‌های معوقه هم به منابع مالیاتی‌ای برمی‌گردد که تا سال گذشته با وجود درآمدهای بالا مشمول مالیات نبوده‌اند؛ مشاغلی مانند دلالان خودرو، صاحبان خانه‌های خالی و خریداران و فروشندگان ارز که با وجود درآمد زیاد و ناامن کردن بازار، هیچ‌وقت ریالی بابت درآمدهایشان مالیات پرداخت نمی‌کنند.
پس اگر کارمند یا حقوق بگیر هستید که هر ماه مالیات حقوق پرداختی‌تان جلوجلو پرداخت می‌شود و نیازی به نگرانی نیست. اگر هم جزو کاسبان و صاحبان مشاغلی هستید که هر سال درآمد خودتان را دقیق اعلام می‌کنید باز هم این قوانین جدید به شما ارتباطی پیدا نمی‌کند؛ اما اگر درآمد خودتان را در سال‌های گذشته کمتر از واقعیت اعلام کرده‌اید، یا از راه‌های دیگری که برای ما اقشار حقوق‌بگیر قفل است، کسب درآمد می‌کنید، طرف حساب مالیات‌های جدید و قوانین تازه هستید. قوانین جدیدی که در این مطلب سراغ واکاوی آنها رفته‌ایم.
حساب شخصی یا تجاری؟
حساب‌های بانکی تجاری همیشه توسط مودیان مالیاتی بررسی می‌شوند تا مالیات شرکت‌ها و دفاتر تجاری با تقریب درست‌تری محاسبه شوند. اما یکی از راه‌های فرار مالیاتی، استفاده از حساب‌های شخصی به جای تجاری است. برای همین هم در سال گذشته سقف مشخصی برای انتقال پول در حساب‌های بانکی شخصی مجاز اعلام شد و در صورت انتقال بالاتر از مبلغ 200 میلیون تومان، نیاز به ارائه سند وجود داشت. از سال 1401 هم تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی توسط سازمان امور مالیاتی انجام خواهد شد.
اگر حساب بانکی فردی حاوی تراکنش‌های با مبالغ بالا و بدون سند برای انتقال آن وجه باشد، برای بررسی دقیق‌تر سازمان امور مالیاتی آن حساب بانکی را بررسی خواهد کرد. طبیعتا در صورت مشخص شدن خطا، جریمه در انتظار فرد خاطی است.
مالیات جدید کارت به کارت
خیلی از مشاغل مانند پزشکان، مشاوران املاک و… که درآمد بالایی هم دارند، از مشتریان خود می‌خواهند به جای پرداخت وجه از طریق دستگاه کارتخوان که مبنای محاسبه مالیات است، اقدام به پرداخت نقدی پول یا کارت به کارت بانکی کنند. سازمان امور مالیاتی پیشنهاد داده تا اگر کارت بانکی یک فرد بیش از 45 مورد واریز داشته باشد، به عنوان مورد مشکوک مورد بررسی دقیق قرار بگیرد. هرچند برای گرفتن جلوی فراریان از مالیات ایده بدی نیست، اما هنوز در حد یک پیشنهاد است.
نکته: بسیاری از پزشکان با درآمد بالا، حتی دیگر کارت به کارت را هم قبول ندارند و پول نقد از بیماران می‌گیرند، سازمان مالیاتی برای این روش فرار جدید فرار مالیاتی، ایده‌ای ندارد؟
مالیات سپرده‌های بانکی
یک شایعه تمام عیار. طبق بند ۲ ماده ۱۴۵ قانون مالیات‌های مستقیم، سود سپرده‌های بانکی افراد از پرداخت مالیات معاف است. پس نگران این شایعات در فضای مجازی نباشید و کسی با سود حساب بانکی شما کاری ندارد.
مالیات جدید سیگار و نوشابه
خبر بدی برای سیگاری‌ها و البته نوشابه‌بازها داریم. در سال 1401 قرار شده مالیات 70 درصدی روی سیگارهای وارداتی گرفته شود. البته سال گذشته هم مالیات 65درصدی بابت خرید هر پاکت سیگار از اهل دود گرفته می‌شد که خب تغییر محسوسی در قیمت سیگار به حساب نمی‌آید. مالیات انواع نوشابه‌های گازدار و بدون گاز هم از امسال 36 درصد خواهد بود.
مالیات خانه‌های خالی
پیش‌بینی سازمان امور مالیاتی این است که حدود یک میلیون و 160 هزار خانه خالی وجود دارد. خانه‌هایی که قرار است از امسال مالیات از صاحبان آنها گرفته شود اما طبق قانون کدام خانه‌ها، مشمول مالیات محسوب می‌شود:
اگر خانه بیش از ۴ ماه خالی از سکنه باشد.
در صورتی که بیش از یکسال از صدور پایان کار ملک گذشته باشد، اما هنوز کسی ساکن آن نشده باشد.
اگر خانه خالی در شهر با جمعیت بالای صد هزار نفر قرار داشته باشد. خانه‌های واقع شده در روستا یا شهرهای کوچک مشمول دریافت مالیات نمی‌شوند.
مالیات دستگاه‌های کارتخوان
در حال حاضر قانونی برای گرفتن مالیات از دستگاه‌های کارتخوان وجود ندارد. یعنی هیچ‌کس به صرف این‌که دستگاه کارتخوان دارد، مشمول مالیات نخواهد شد. اما در اواخر سال گذشته تمام مالکان دستگاه‌های پوز یا کارتخوان مکلف شدند تا بعد از ثبت‌نام در سامانه عملیات الکترونیک اداره مالیات، کد مالیاتی بگیرند. دلیل این کار هم مشخص نبودن حوزه فعالیت صدها هزار دستگاهی بود که در دست مردم وجود داشت.
یکی از راه‌های گرفتن مالیات از صاحبان دستگاه‌های بلاتکلیف که فعالیت شغلی خود را ثبت نکرده‌اند اما تراکنش بالایی هم در دستگاه پوز خود دارند، نظارت بر آنها بود. برای همین هم همه مالکان این دستگاه‌ها باید در سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی ثبت نام کرده باشند و در صورتی که تراکنش زیادی انجام دهند، باید مالیات قانونی خود را پرداخت کنند.
مالیات جدید در خرید و فروش ارز
واردات ارز به کشور تحت هر عنوانی معاف از مالیات است. اما اگر از طریق صرافی‌های داخل کشور یا سایت بانک مرکزی اقدام به خرید و فروش ارز کنید، باید 10 درصد مبلغ معامله را به عنوان مالیات بپردازید.
مالیات خودروهای لوکس
تا امروز 570 هزار خودروی لوکس در داخل ایران شناسایی شده‌اند که مشمول گرفتن مالیات محسوب شده‌اند. خودروهایی که تا یک میلیارد تومان ارزش دارند، معاف از مالیات هستند، اما ماشین‌های لاکچری گران‌قیمت‌تر از یک درصد تا چهار درصد ارزش واقعی نسبت به مازاد یک میلیارد تومان باید مالیات پرداخت کنند.