در بیشتر سال‌های گذشته نرخ بهره بانکی، پایین‌تر از نرخ تورم بوده است. برای همین هم سرمایه‌گذاری در بانک‌ها توسط مردم جذابیت خودش را از دست داده است. مردم به جای باز کردن سپرده بانکی، در سال‌های اخیر ترجیح داده‌اند پولشان را در بازارهای دیگر مالی مانند بورس، رمز‌ارزها و دلار و سکه سرمایه‌گذاری کنند. در شرایطی که نرخ سود بانکی در ایران بین 18 تا 20 درصد است، شایعه‌هایی درباره افزایش نرخ بانکی شنیده می‌شود. اما آیا افزایش نرخ سود بانکی به سود مردم خواهد بود یا نه؟
این روزها شایعه‌هایی درباره افزایش سود بانکی شنیده می‌شود. شایعاتی که با واکنش منفی بیشتر اقتصاددانان مواجه شده است. آنها اعتقاد دارند تا زمانی که نرخ تورم در ایران به زیر 20 درصد در سال کاهش پیدا نکند، هزینه‌هایی که افزایش سود بانک‌ها به جامعه تحمیل می‌کند، بیشتر از منفعت آن است.
اصل ثابتی در سرمایه‌گذاری وجود دارد که سرمایه از خطر و ریسک گریزان است و از وارد شدن به جایی که خطر و افق نامشخص پیش‌رویش قرار دارد، دوری می‌کند. نرخ سود بانکی وقتی افزایش پیدا کند، طبیعتا سرمایه از بازارهای مولد و فعالیت‌های اقتصادی به سمت سپرده‌های بانکی میل پیدا می‌کند. با تمایل سرمایه به ورود به سپرده‌های بانکی، هزینه‌های سرمایه‌گذاری در بازار افزایش پیدا می‌کند. افزایش هزینه‌ها هم باعث پایین آمدن فرصت‌های شغلی، کم شدن دستمزد و حقوق و بالا رفتن سود وام و تسهیلات خواهد شد. آسیب‌هایی که در قدم اول باعث رکود در بخش‌های مختلف اقتصادی و در گام دوم منجر به تورم خواهد شد.
افزایش سود بانکی یا کنترل تورم؟
پاسخ روشن است؛ تا زمانی که بدون توجه به نرخ تورم بخواهیم تنها با بالا بردن نرخ بهره اسمی، بهره حقیقی را افزایش دهیم، آسیب‌های بلندمدتی در انتظار اقتصاد و مردم خواهد بود. در سه سال گذشته ایران با تورم بالای 30درصد در سال روبه‌رو بوده است. نرخ تورم در اسفند سال گذشته 28درصد بود و خرداد 1400، با تورم 38درصد مواجه شدیم. طبیعی است که در چنین شرایطی توقع مردم و جامعه افزایش نرخ سود بانکی است که مدت‌هاست 20درصد سود متوسط سالانه افزایش پیدا نکرده است.
افزایش سود بانکی می‌تواند تورم را با شتاب بیشتری به جان اقتصاد ایران و معیشت مردم بیندازد و اثرات مخرب بزرگ‌تری را به اوضاع اقتصادی مردم تحمیل کند. کافی است نگاهی به سود کوتاه‌مدت بانکی در کشورهای مختلف دنیا بیندازید. هر قدر تورم آن کشور بالاتر و سود بیشتر شود، مردم و جامعه و اقتصاد آن کشور به سقوط نزدیک‌تر خواهد شد.
نگاهی به نرخ سود کوتاه‌مدت در کشورهای مختلف دنیا
نگاهی به سود کوتاه‌مدت در کشورهای مختلف دنیا نشان می‌دهد هر قدر تورم و نرخ سود بانکی به صفر میل پیدا کنند، تاثیر مثبت‌تری در رشد اقتصادی و بهبود وضعیت معیشتی مردم خواهد داشت.
- ژاپن: منفی یک‌درصد
- فرانسه: صفر
- اسپانیا: صفر
- آمریکا: نیم‌درصد
- کانادا: نیم‌درصد
- ترکیه: 14درصد
- ایران: 18درصد
- آنگولا: 20درصد
- زیمبابوه: 80درصد